• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
Producten op voorraad Sterk in maatwerk Technisch advies
  • Nederland
    • BelgiĆ«
    • La Belgique
    • La France
DYKA Kennis

DYKA Kennis

  • Regenwater
    • Vacurain: UV-afvoersysteem
    • Rainbox 3S en Rainbox 3S Channel
    • Rainbox Cube Core en Rainbox Cube Channel
  • Droogte
    • IT/DT riolering
    • Infiltratiekrat Rainbox Cube
    • Infiltratiekrat Rainbox 3S
  • Ventilatie
    • DYKA AIR
  • Energietransitie
    • PE buizen voor de fundering van de windturbine
  • Prefab
    • Assortiment
      • Prefab Binnenriolering
      • Prefab Ventilatiesysteem
      • Prefab Centrale Verwarming
      • Prefab Tapwater
      • Prefab Skids en Frames
    • Zaagwerk bestellen
    • Modulaire woningen en units met prefab
  • Referentieprojecten
  • Vestigingen
  • Webshop

U bent hier: Home / Blog / Kris Piessens: gevolgen van droogte voor de bodem

Kris Piessens: gevolgen van droogte voor de bodem

13 mei 2020 by Meike van de Beek

13 mei 2020 door Meike van de Beek

Kris Piessens

Kris Piessens is Geoloog bij het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. Kris Piessens houdt zich in zijn onderzoek vooral bezig met de diepe ondergrond en klimaatverandering in combinatie met de bodem. Bij klimaatverandering gaat het vooral over mitigatie van zaken die gelinkt zijn aan de ondergrond. Voor geologische projecten werken het instituut bijna altijd binnen Europees verband of binnen BelgiĆ« om samen te werken met de regio’s.  Wij stelden Kris een aantal vragen over het effect van droogte op de bodem. Deze eerste keer gaat het over gevolgen van droogte voor de bodem en manieren om de bodem te verzorgen.  

Intro

We hebben het over droogte of watertekort en er zijn drie zaken die we daarbij moeten onderscheiden:

  1. Weinig neerslag, dus een droog klimaat.
  2. Een droge bodem is de toplaag waarin de beplanting hun wortels hebben. Deze laag is op het moment aan het uitdrogen.
  3. Een grondwater tekort. Dat betekent dat het reservoir wat dieper in de ondergrond zit niet voldoende aangevuld is

Die drie zaken lijken heel erg met elkaar samen te hangen, maar ze worden alle drie wel heel specifiek gestuurd door extra facetten. Weinig regenval wil niet altijd automatisch zeggen dat je een droge bodem hebt.

Wat zijn de gevolgen van een steeds drogere toplaag van de grond?

Een drogere bodem heeft gevolgen voor de vegetatie en ook voor de landbouw. Een ander gevolg is erosie. Het afspoelen van de bodem komt in gevaar. Een ander gevolg dat misschien niet meteen voor de hand ligt, maar tegenwoordig wel regelmatig in de zomer in het nieuws komt, is dat een drogere bodem ook gaat zorgen voor hogere temperaturen. Dezelfde warme dag met evenveel zonneschijn gaat op het moment dat de bodem is uitgedroogd op een veel hogere temperatuur uitkomen, dan bij een vochtige bodem. Dat heeft te maken met verdamping en met de vegetatie die niet aan transpiratie doet. Het gaat dan specifiek over de vochtigheidsgraad van de bodem.

Wat voor gevolgen heeft een steeds drogere bodem op de samenstelling van de grond/mineralen?

Een droge bodem raakt heel vaak verarmd. Eerst aan zijn organische componenten en vervolgens spoelt de bodem weg. Dat betekent dat je de bodem 100% kwijt bent. Organische stof is heel erg belangrijk om andere elementen vast te houden. Als de organische stoffen weg zijn, dan raakt de bodem in zijn geheel verarmd. De bodem zal dan ook niet zo doorlatend meer zijn. Een goede bodem heeft meestal veel organisch materiaal, waardoor deze veel poreuzer is. Deze neemt vocht op, maar laat het ook makkelijker door. Terwijl een verarmde bodem heel snel gaat dicht slaan waardoor er veel sneller oppervlakte afspoeling plaatsvindt. Je krijgt zo een versterkend effect vanaf het moment dat de bodem achteruit begint te gaan, dan blijft hij achteruit gaan.

Drinkwater en de manier waarop we dat gebruiken heeft een ander effect of de bodem. Als we drinkwater oppompen, ook van diepere lagen, dan ga je dat effectief zien in het zakken van het oppervlakte. Dat is een van de zaken die we met de geologische dienst ook opvolgen. Je kan bijvoorbeeld een kaart maken van BelgiĆ«, waarbij je bierbrouwerijen in kaart brengt. Deze brouwerijen hebben allemaal hun eigen put. In deze regio’s kijk je dan naar de verlaging van het oppervlakte. Dat gaat over centimeters, maar je ziet wel degelijk een effect. Het heeft zelfs een aantal mechanische aspecten. Dat soort technieken laten wel toe om op een hele directe aantoonbare manier te kijken of die brouwerijen, of andere productiecentra, op een duurzame en stabiele manier grondwater oppompen. Zo is een satellietbeeld vaak erg nuttig in discussies tussen uitbater en overheid.

Wat voor verschillende effecten hebben droogtes op de verschillende bodemsoorten?

Er zijn een hele reeks bodemtypes. Daar heb je een wetenschappelijke classificatie van. Een bodemtype wordt deels bepaald door je klimaat, maar ook door wat effectief de ondergrond zit en door de activiteiten die worden uitgevoerd. Voordat je een bodemtype ontwikkelt gaan er decennia overheen. Het is dus niet zo dat we nu al onmiddelijk een verschuiving zouden zien in een bodemtype of soort bodem die ergens verschijnt. Het enige wat we nu zien is dat de bodem nu wel veel makkelijker afgespoeld wordt en erosie gevoeliger wordt. Als je bodem verdwijnt, dan zit je aan een verarmde bodem. Dat is een heel rechtstreeks effect.

Anderzijds ga je wel zien dat bepaalde streken veel droogte gevoeliger zijn. Bijvoorbeeld een streek met een zandigere ondergrond gaat veel droogte gevoeliger zijn. Zand kan heel erg weinig vocht vasthouden in vergelijking met klei bijvoorbeeld. Denk bijvoorbeeld aan het zanderige stuk van de Kempen waar regenwater infiltreert. Je hebt daar nog wel voorraden zitten, maar uiteindelijk blijft je toplaag over het algemeen heel droog. Dat is ook ƩƩn van de redenen dat de Kempen op je landkaart altijd 1 of 2 graden hoger qua temperatuur gaat pieken dan andere delen van Belgiƫ. Dat zijn effecten die je wel kan zien.

Wat moet er gedaan worden om de droogte van de grond aan te pakken?

Ik denk dat het hier belangrijk is om zowel bodem als ondergrond te gaan bekijken. Voor de bodem zelf zijn er drie zaken die heel erg belangrijk zijn. Je moet de grond of de bodem verzorgen, je moet zorgen dat deze begroeid blijft en je moet zorgen dat hij blijft liggen.

  1. Verzorging betekent bijvoorbeeld dat je het humus gehalte of organisch gehalte op peil moet houden.
  2. Begroeien betekent gewoon dat je ervoor zorgt dat er begroeing op jouw land staat.
  3. Belgiƫ heeft een redelijk goed beleid naar erosie toe. Een bodem die kaal ligt, zoals dat vroeger werd genoemd, zie je tegenwoordig niet meer. Velden worden voor de winter niet meer kaal en zaaiklaargemaakt voor de lente. Een ander voordeel van begroeing is dat je automatisch ook weer organisch materiaal terug brengt in je grond. Een begroeid veld buffert de temperatuur ook veel beter, dan een kaal veld. Zowel in de winter als de zomer.

Wanneer je dan dieper gaat kijken kom je bij de grondwaterstand. De grond is eigenlijk een enorme buffer voor je regenwater. Dit is deel van een hele cyclus. Het start bij de zee, het water verdampt, dat worden wolken, wolken komen over het land, regen wordt daar los gelaten en dan stroomt een deel af. Wat je wilt is dat zoveel mogelijk water gevangen blijft in de bodem en zeker in de ondergrond. Ofwel wordt het onmiddellijk opgenomen in de bodem voor de planten of blijft het beschikbaar voor ons of voor industrie. Grondwater zorgt er ook voor dat rivieren bijvoorbeeld blijven stromen, ook wanneer het droog is. De meeste rivieren blijven water hebben, omdat het water dat in de ondergrond zit via een hele cyclus terug naar de oppervlakte komt. Wat we nu zien, zeker met het aantal droge zomers die we hebben gehad, is dat de grondwatervoorraden serieus beginnen te slinken. Als je kijkt naar wat wereldwijd de belangrijkste grondstof is, is dat grondwater. Dat is iets wat je echt niet mag onderschatten. Zelfs voor een nat landje zoals BelgiĆ« betekent het dat we nu in een situatie zijn gekomen dat drinkwatermaatschappijen met scenario’s op de proppen moeten komen om te zorgen dat we niet tijdelijk zonder drinkwater komen te zitten.

Momenteel is het binnen Belgiƫ nog een seizoensgebonden problematiek. Tijdens de zomers trekt een deel van Belgiƫ naar de kust. In de kust is een beperkte grondwaterhoeveelheid aanwezig, dus dat moet aangevoerd worden of ergens opgeslagen worden en momenteel zijn de voorraden daar veel te klein. Drinkwatermaatschappijen zijn eigenlijk een heel jaar bezig om te zorgen dat er in de zomer voldoende drinkwater aan de kust is. Dat gebeurt via veel verschillende manieren, maar dat toont wel aan dat wij ook die klimaatdruk beginnen te voelen. En op het moment dat Belgiƫ dat begint te voelen is er inderdaad wel iets aan de hand.

Droogte in Europa

Kris Piessens

Lees nu

Blog droogte

Oplossingen voor droogte

Lees nu

Het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen en het museum

Bij het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen zit een museum aangesloten. In de volksmond wordt noemt men het ā€˜Dino’ museum. Het instituut is erg veel bezig met biodiversiteit. Een twintigtal jaar geleden werd ook de geologische dienst toegevoegd aan het instituut. Paleontologie en geologie zijn redelijk kort met elkaar verbonden. De geologische dienst bestudeert de ondergrond en doet ook maatschappelijke relevante onderzoeken. Het instituut is ook erg Europees bezig. De regio’s in BelgiĆ« zijn verantwoordelijk voor de ondergrond, en daarom richt het instituut zich op de link tussen wat binnen BelgiĆ« en wat binnen Europa gebeurt. https://www.naturalsciences.be/nl/museum/home

Kris Piessens: droogte en leefbaarheid

Kris Piessens: droogte en leefbaarheid

Bij leefbaarheid denk ik vooral aan onszelf. De bodem heeft tegenwoordig ook een culturele waarde. Het feit dat je mooie bodems hebt en mooie natuur is belangrijk voor de mens.

Lees meer
Kris Piessens: droogte, regenval en water

Kris Piessens: droogte, regenval en water

Extremere regenbuien, maar de grond is droger. Kris vertelt over droogte in combinatie met regenval en oppervlaktewater.

Lees meer
Kris Piessens: droogte in Europa

Kris Piessens: droogte in Europa

Belgiƫ en Nederland hebben in de zomer al wel eens last gehad van droogte. Hoe zit dat met andere landen in Europa?

Lees meer
Meike van de Beek

Ik ben marketeer bij DYKA. Binnen mijn functie vind ik het leuk om mij te verdiepen in thema’s rondom klimaatverandering. Onze klanten in verschillende landen informeren over de gevolgen van klimaatverandering en tegelijkertijd meedenken in oplossingen is iedere dag een leuke uitdaging.

Terms and conditions | Cookies and privacy | Disclaimer | Netherlands (NL) Ā© - DYKA - Part of DYKA Group

DYKA AIR rekentool

Vraag hieronder de DYKA AIR rekentool aan

Zaagwerk bestelformulier

Download hier het formulier om uw zaagwerk te bestellen.

Inschrijving online Webinar Prefab NL

DYKA AIR: EƩn systeem voor elke woning - brochure downloaden

Download de brochure

DYKA Prefab: Voor alle leidingen in de woning - brochure downloaden

Download de brochure

Offerteaanvraag DYKA Prefab Nederland

Aanvraag offerte DYKA Prefab

Contactformulier DYKA E&C dienst

Aanvraag informatie DYKA Prefab

Frans Papa - Account Manager van DYKA

Aanvraag informatie Frans Papa

Neem contact op met Joost Onderdelinden van DYKA

Joost Onderdelinden - Senior Account Manager

Via dit formulier kan contact op worden genomen met Joost Onderdelinden van DYKA.

Jan Westerhuis - Account Manager van DYKA

Aanvraag informatie Jan Westerhuis

Webinar binnenriolering terugkijken

Jeroen Ernst - Vertegenwoordiger B&I van DYKA

Aanvraag informatie Jeroen Ernst

Hans Veldhuis - Account Manager van DYKA

Aanvraag informatie Hans Veldhuis

Aanvraagformulier Vacurain Nederland

Met Vacurain wordt regenwater snel en efficiƫnt van grote platte daken afgevoerd. Op maat gemaakte UV-systeem is vooral geschikt voor grote hallen en utiliteitsgebouwen.Als u binnenkort een aanvraag gaat doen voor een Vacurain-systeem, vul dan het handige aanvraagformulier in. Het formulier is makkelijk in te vullen. Er wordt onder andere gevraagd naar de afmetingen van het gebouw, de helling van het dak en welk systeem u kiest: Vacurain Flex of Vacurain Fix.Met deze gegevens kan de afdeling Engineering & Consultancy direct aan de slag en kunt u snel een offerte met tekening van ons verwachten. Doordat meteen alle gegevens bij ons bekend zijn, scheelt dit mailtjes over en weer en is er minder kans op fouten. Een win-win situatie voor beide partijen.
  • Basisgegevens

  • Bouwkundige gegevens

  • Afwijkend of variabel hellingshoek (°) of afschot (mm/m)
  • Aan te leveren gegevens

    Voor een snelle werking, kan u ons de volgende gegevens aanleveren (eventueel aan de hand van een tekening).Duidt hieronder aan welke gegevens u in het bestand hebt toegevoeg.
  • Technische gegevens Vacurain

  • Uitleg over aansluitmethodes vindt u op pagina 46 van de Technische Documentatie van Vacurain Flex.https://www.dyka.nl//media/documents/hemelwaterafvoer-vacurain-flex-technische-documentatie-nl.pdf
    Je kan hier handmatig andere hoogtes invullen indien van toepassing.
    Je kan hier handmatig andere hoogtes invullen indien van toepassing.

Webinar Extreme neerslag Nederland terugkijken

Neem contact op met DYKA

Aanvraag informatie over prefab oplossingen

Aanvraag informatie DYKA Prefab

Neem contact op met DYKA

Contactformulier DYKA AIR

Aanvraag informatie DYKA AIR

Neem contact op met Stijn Henderix van DYKA

Stijn Henderix - Technical Sales Manager van DYKA

Aanvraag informatie Stijn Henderix

Neem contact op met Marnix Kouwenhoven van DYKA

Marnix Kouwenhoven - Sales Engineer van DYKA

Via dit formulier kan contact op worden genomen met Marnix Kouwenhoven van DYKA.

Neem contact op met Hugo Lamper van DYKA

Kijk het webinar over droogte terug (Nederland)

Wil je het webinar over droogte terugkijken? Vul dan hier je gegevens in en bekijk de video.Daarnaast kan je hier ook de meest gestelde vragen tijdens het webinar terugvinden.